Tου Aλέξη ΠαπαχελάΤα τελευταία χρόνια έχει παγιωθεί ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στην εικόνα που προβάλλουν τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης της χώρας και τις απόψεις του μέσου Έλληνα πολίτη. Αν κάποιος έπαιρνε στα σοβαρά την κυρίαρχη άποψη των καναλιών, για παράδειγμα, ο Κώστας Καραμανλής θα παρέμενε «κλώνος» όπως τον ήθελαν κάποιοι και όχι πρωθυπουργός για δεύτερη φορά, το σκάνδαλο των ομολόγων θα είχε ρίξει την κυβέρνηση τρεις και τέσσερις φορές και ο Ευάγγελος Βενιζέλος θα ήταν τώρα αδιαμφισβήτητος ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Το ερώτημα είναι γιατί είναι πλέον τόσο μικρός, σχετικά, ο αντίκτυπος των ΜΜΕ, έστω κι αν δεν το έχουν καταλάβει οι υπουργοί που κυνηγούν το παραπολιτικό με την απόχη και τρέχουν στους γάμους των ανιψιών των τριτοκλασάτων «εκδοτών». Πρώτα απ’ όλα πέρασε η εποχή της ηγεμονίας των πάλαι ποτέ ισχυρών κέντρων εξουσίας του Τύπου. Το τι γράφει τώρα μια εφημερίδα που κάποτε υποτίθεται ότι ανεβοκατέβαζε κυβερνήσεις έχει την ίδια σημασία με το τι γράφει ένα σκανδαλοθηρικό ταμπλόιντ, ένα αποκαλυπτικό blog ή μια ζουγκλοειδής εκπομπή. Αυτό φάνηκε με τον πιο καθαρό τρόπο με την υπόθεση Βενιζέλου έστω κι αν κάποιοι συνεχίζουν με έπαρση να επιχειρούν να επιβάλουν τις απόψεις τους, θυμίζοντας τους ξεπεσμένους λόρδους της βρετανικής αυτοκρατορίας μετά τον Πόλεμο...
Το επικοινωνιακό τοπίο έχει γίνει ένα τεράστιο μπλέντερ που χωνεύει και μπερδεύει τα πάντα.
Ένα δεύτερο, σημαντικό στοιχείο, είναι ότι ο κόσμος είναι πια ψαγμένος. Λίγο το Ίνερνετ, λίγο τα περιθωριακά έντυπα, ο κόσμος ξέρει να μυρίζεται τι κρύβεται πίσω από ένα πρωτοσέλιδο, αν δηλαδή πίσω από τη γραμμή της εφημερίδας κάποιος επιχειρεί να πουλήσει τάπερ ή και (γιατί όχι) μαχητικά αεροσκάφη. Παλιότερα ο μέσος αναγνώστης είχε υποψίες, τώρα πια τη βεβαιότητα πως παίζονται παιχνίδια στην πλάτη των πρωτοσέλιδων τίτλων ορισμένων εφημερίδων.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη. Η καφενοποίηση των τηλεοπτικών δελτίων τα στράγγιξε απ’ όση εγκυρότητα και επιρροή είχαν. Αυτό φαίνεται από το κοινό τους και το γεγονός πως κάποια τηλεπριμαντόνα μπορεί να ουρλιάζει κάθε βράδυ για μήνες χωρίς κανείς να συγκινείται, απλά μερικοί δεν αντιστέκονται και φωνάζουν «κλείστο γιατί μας κούρασες». Είναι τόση η υπερβολή, η ακρισία και εκείνο το απελπιστικό ύφος που βομβαρδίζει τον τηλεθεατή κάθε βράδυ, που στο τέλος παρακολουθεί το θέαμα απλά για να γελάει ή για να τσαντίζεται και να έχει κάτι να πει το βράδυ στην παρέα του.
Το κακό είναι πως αυτό το επικοινωνιακό τοπίο βολεύει τη μετριότητα γιατί ασχολείται με τα μικρά και πνίγει τα μεγάλα. Καλλιεργεί μια πολιτική αφασία στη χώρα και μετατρέπει το πολιτικό σκηνικό είτε σε επιθεώρηση είτε σε φτηνή τραγωδία, ανάλογα με την περίσταση. Πριμοδοτεί τους γραφικούς και τους ατακαδόρους σε βάρος όσων έχουν τον περιζήτητο κοινό νου ή απλά στέρεο πολιτικό λόγο. Τα ΜΜΕ είναι σήμερα ένα μεγάλο πρόβλημα στη χώρα μας και δεν αρκεί βεβαίως να μένουμε σ’ εκείνο το μίζερο «μα αυτά θέλει ο κόσμος». Ο κόσμος θέλει αυτά για να διασκεδάζει ίσως, αλλά το βέβαιο είναι ότι τελευταία δεν αποφασίζει με βάση το πιο πρόσφατο τηλεοπτικό σκετς ή την υστερική επιταγή ενός μεγαλοδημοσιογράφου. Και αυτό είναι ένα πρώτο δείγμα υγείας...
Καθημερινή 5/01/08
Το ερώτημα είναι γιατί είναι πλέον τόσο μικρός, σχετικά, ο αντίκτυπος των ΜΜΕ, έστω κι αν δεν το έχουν καταλάβει οι υπουργοί που κυνηγούν το παραπολιτικό με την απόχη και τρέχουν στους γάμους των ανιψιών των τριτοκλασάτων «εκδοτών». Πρώτα απ’ όλα πέρασε η εποχή της ηγεμονίας των πάλαι ποτέ ισχυρών κέντρων εξουσίας του Τύπου. Το τι γράφει τώρα μια εφημερίδα που κάποτε υποτίθεται ότι ανεβοκατέβαζε κυβερνήσεις έχει την ίδια σημασία με το τι γράφει ένα σκανδαλοθηρικό ταμπλόιντ, ένα αποκαλυπτικό blog ή μια ζουγκλοειδής εκπομπή. Αυτό φάνηκε με τον πιο καθαρό τρόπο με την υπόθεση Βενιζέλου έστω κι αν κάποιοι συνεχίζουν με έπαρση να επιχειρούν να επιβάλουν τις απόψεις τους, θυμίζοντας τους ξεπεσμένους λόρδους της βρετανικής αυτοκρατορίας μετά τον Πόλεμο...
Το επικοινωνιακό τοπίο έχει γίνει ένα τεράστιο μπλέντερ που χωνεύει και μπερδεύει τα πάντα.
Ένα δεύτερο, σημαντικό στοιχείο, είναι ότι ο κόσμος είναι πια ψαγμένος. Λίγο το Ίνερνετ, λίγο τα περιθωριακά έντυπα, ο κόσμος ξέρει να μυρίζεται τι κρύβεται πίσω από ένα πρωτοσέλιδο, αν δηλαδή πίσω από τη γραμμή της εφημερίδας κάποιος επιχειρεί να πουλήσει τάπερ ή και (γιατί όχι) μαχητικά αεροσκάφη. Παλιότερα ο μέσος αναγνώστης είχε υποψίες, τώρα πια τη βεβαιότητα πως παίζονται παιχνίδια στην πλάτη των πρωτοσέλιδων τίτλων ορισμένων εφημερίδων.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη. Η καφενοποίηση των τηλεοπτικών δελτίων τα στράγγιξε απ’ όση εγκυρότητα και επιρροή είχαν. Αυτό φαίνεται από το κοινό τους και το γεγονός πως κάποια τηλεπριμαντόνα μπορεί να ουρλιάζει κάθε βράδυ για μήνες χωρίς κανείς να συγκινείται, απλά μερικοί δεν αντιστέκονται και φωνάζουν «κλείστο γιατί μας κούρασες». Είναι τόση η υπερβολή, η ακρισία και εκείνο το απελπιστικό ύφος που βομβαρδίζει τον τηλεθεατή κάθε βράδυ, που στο τέλος παρακολουθεί το θέαμα απλά για να γελάει ή για να τσαντίζεται και να έχει κάτι να πει το βράδυ στην παρέα του.
Το κακό είναι πως αυτό το επικοινωνιακό τοπίο βολεύει τη μετριότητα γιατί ασχολείται με τα μικρά και πνίγει τα μεγάλα. Καλλιεργεί μια πολιτική αφασία στη χώρα και μετατρέπει το πολιτικό σκηνικό είτε σε επιθεώρηση είτε σε φτηνή τραγωδία, ανάλογα με την περίσταση. Πριμοδοτεί τους γραφικούς και τους ατακαδόρους σε βάρος όσων έχουν τον περιζήτητο κοινό νου ή απλά στέρεο πολιτικό λόγο. Τα ΜΜΕ είναι σήμερα ένα μεγάλο πρόβλημα στη χώρα μας και δεν αρκεί βεβαίως να μένουμε σ’ εκείνο το μίζερο «μα αυτά θέλει ο κόσμος». Ο κόσμος θέλει αυτά για να διασκεδάζει ίσως, αλλά το βέβαιο είναι ότι τελευταία δεν αποφασίζει με βάση το πιο πρόσφατο τηλεοπτικό σκετς ή την υστερική επιταγή ενός μεγαλοδημοσιογράφου. Και αυτό είναι ένα πρώτο δείγμα υγείας...
Καθημερινή 5/01/08
