Στην χθεσινή συζήτηση εκτός ημερησίας διατάξεως για την Διαφθορά ο Αντώνης Σαμαράς είπε μεταξύ άλλων:
Στη μεταπολιτευτική Ελλάδα δημιουργήσαμε ένα μοντέλο που διατηρεί όλες τις εξουσίες συγκεντρωμένες στην κορυφή, αλλά διανέμει αρμοδιότητες συνεχώς προς τα κάτω χωρίς αντίστοιχους πόρους.
Το αποτέλεσμα ήταν να προκύψει μια σοβαρή αναντιστοιχία ανάμεσα στις εξουσίες και τις αρμοδιότητες στην κορυφή, αλλά και ανάμεσα στις αρμοδιότητες και τους απαραίτητους πόρους στη βάση του οικοδομήματος.
Έτσι προέκυψε ένα διοικητικό-πολιτικό μοντέλο, όπου στην κορυφή του υπάρχουν εξουσίες χωρίς αρμοδιότητες, ενώ στη βάση του υπάρχουν αρμοδιότητες χωρίς πόρους. Κι ανάμεσα αναπτύχθηκε μια τεράστια γραφειοκρατία. Που αυτό-αναπαράγεται και μπλοκάρει τα πάντα...
Καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να κυβερνήσει, διότι οι πρωτοβουλίες της διασπώνται σε πολλαπλές «υπογραφές», που κατακερματίζουν την ευθύνη.
Και δεν μπορεί να παρακολουθήσει την πρόοδο των αποφάσεών της, καθώς το διοικητικό σύστημα είναι μονίμως μπλοκαρισμένο προς τα κάτω. Και το γραφειοκρατικό μπλοκάρισμα κινητροδοτεί μόνο μηχανισμούς «γρηγορόσημου». Όπου ζητάνε «μεσιτικά» για να εξυπηρετήσουν σε «λογικούς χρόνους» νόμιμα αιτήματα των πολιτών.
Η εκτεταμένη σπατάλη και η διαφθορά στο δημόσιο δεν προέκυψαν από μόνες τους. Είναι συστημικό αποτέλεσμα ενός πολιτικού και διοικητικού μοντέλου που χρεοκόπησε. Ενός μοντέλου που έχει πέντε βασικά χαρακτηριστικά:
* Υπέρ-συγκέντρωση εξουσιών στην κορυφή.
* Διασπορά αρμοδιοτήτων στη βάση.
* Ασυμμετρία αρμοδιοτήτων-πόρων παντού.
* Δημιουργία τεράστιας γραφειοκρατίας ανάμεσα στις «ασώματες κεφαλές» της υπέρ-συγκεντρωτικής κορυφής και στα «ακέφαλα σώματα» της διεσπαρμένης βάσης.
* Έλλειψη ελέγχου παντού, έλλειψη ευθύνης παντού.
Η σύγχρονη διοίκηση απαιτεί κάτι εντελώς διαφορετικό: Στην κορυφή μικρό, ευέλικτο και – κυρίως – επιτελικό κυβερνητικό σχήμα: Που χαράσσει κατευθύνσεις, μοιράζει εξουσίες, επιμερίζει ευθύνες προς τα κάτω. Και ελέγχει τους από κάτω. Κι όσο κατεβαίνουμε προς τη βάση, τόσο να συμπίπτουν οι εξουσίες με τις αρμοδιότητες. Και οι αρμοδιότητες με τους πόρους. Ώστε να είναι δυνατός ο έλεγχος. Και να ξέρουμε κάθε φορά, τι δεν πήγε καλά και ποιος φταίει. Και να διορθώνεται το λάθος εύκολα και γρήγορα.
Η σύγχρονη διακυβέρνηση απαιτεί αποκέντρωση εξουσιών και συγκέντρωση αρμοδιοτήτων σε όλη την κλίμακα της διοίκησης. Ενώ σήμερα έχουμε ακριβώς το αντίθετο: συγκέντρωση των εξουσιών στην κορυφή και πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων στη βάση.
Χρειαζόμαστε ένα νέο, κοινωνικά φιλελεύθερο μοντέλο διακυβέρνησης. Γιατί το σημερινό μοντέλο της «Μεταπολίτευσης» έχει χρεοκοπήσει συνολικά. Κι όχι μόνο σε ό,τι αφορά τη δημόσια διοίκηση. Έχει χρεοκοπήσει παντού:
* Δεν μπορεί να διαχειριστεί την Ανάπτυξη. Σε καλές εποχές μοιράζει κοινοτικά κονδύλια και επιδοτήσεις. Σε κακές εποχές μοιράζει φορολογικές επιβαρύνσεις και έκτακτα «χαράτσια». Και σε όλες τις εποχές διογκώνει το χρέος, δηλαδή τον δανεισμό μας από τα παιδιά μας.
* Δεν μπορεί να παράγει Ανάπτυξη. Μπορεί να παράγει μόνο ελλείμματα και χρέος.
* Δεν μπορεί να διαχειριστεί τα ελλείμματα. Διότι όσο παίρνει μέτρα περιστολής της δαπάνης, προκαλεί ύφεση, με αποτέλεσμα λιγότερα φορολογικά έσοδα κι ακόμα μεγαλύτερα ελλείμματα.
* Δεν μπορεί να αξιοποιήσει συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Διότι δεν μπορεί να προσελκύσει ξένες επενδύσεις.
* Δεν μπορεί πια ούτε σταθερότητα να προσφέρει στον Έλληνα επιχειρηματία, ιδιαίτερα το μικρομεσαίο. Διότι τι θέλει ο μικρομεσαίος; Θέλει ρευστότητα, επίλυση του ασφαλιστικού, σταθερό φορολογικό σύστημα χωρίς αιφνιδιασμούς, και θετική ψυχολογία.
* Δεν μπορεί ούτε τη στοιχειώδη ασφάλεια να δώσει στον επιχειρηματία. Διότι αυτή τη στιγμή το εμπορικό κέντρο βρίσκεται καθημερινά στο έλεος κάθε ολιγομελούς ομάδας που κάνει την «επαναστατική γυμναστική της» και αναστατώνει τα πάντα. Κι όταν δεν υπάρχει «διαμαρτυρία» που κλείνει το εμπορικό κέντρο, υπάρχει το παραεμπόριο. Και παραεμπόριο σημαίνει αθέμιτος ανταγωνισμός. Ούτε απ’ αυτά τα στοιχειώδη δεν μπορεί να προστατέψει το κράτος.
Ολόκληρο το κοινωνικό μοντέλο της μεταπολίτευσης χρεοκόπησε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Όχι μόνο στην Πολιτική, όχι μόνο στην Οικονομία. Χρεοκόπησε παντού: Αυτά που βλέπουμε ως μεμονωμένα συμπτώματα κρίσης, αυτά που αναπνέουμε ως μολυσμένο αέρα παρακμής, σηματοδοτούν μια κρίση υποδείγματος. Μια γενικευμένη κρίση. Της Ελληνικής οικονομίας, της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ελληνικής Κοινωνίας. Αυτή την κρίση πρέπει να αντιμετωπίσουμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Χρειαζόμαστε, μ’ άλλα λόγια, «Αλλαγή μοντέλου». «Αλλαγή Υποδείγματος»!
Η Διαφθορά είναι ο αδύνατος κρίκος του υποδείγματος που έχει χρεοκοπήσει, ενός συστήματος που ήδη καταρρέει. Από κάπου πρέπει να αρχίσουμε για να αντιστρέψουμε τα εκφυλιστικά της συμπτώματα. Η Διαφθορά είναι μια καλή αφετηρία.
Το αποτέλεσμα ήταν να προκύψει μια σοβαρή αναντιστοιχία ανάμεσα στις εξουσίες και τις αρμοδιότητες στην κορυφή, αλλά και ανάμεσα στις αρμοδιότητες και τους απαραίτητους πόρους στη βάση του οικοδομήματος.
Έτσι προέκυψε ένα διοικητικό-πολιτικό μοντέλο, όπου στην κορυφή του υπάρχουν εξουσίες χωρίς αρμοδιότητες, ενώ στη βάση του υπάρχουν αρμοδιότητες χωρίς πόρους. Κι ανάμεσα αναπτύχθηκε μια τεράστια γραφειοκρατία. Που αυτό-αναπαράγεται και μπλοκάρει τα πάντα...
Καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να κυβερνήσει, διότι οι πρωτοβουλίες της διασπώνται σε πολλαπλές «υπογραφές», που κατακερματίζουν την ευθύνη.
Και δεν μπορεί να παρακολουθήσει την πρόοδο των αποφάσεών της, καθώς το διοικητικό σύστημα είναι μονίμως μπλοκαρισμένο προς τα κάτω. Και το γραφειοκρατικό μπλοκάρισμα κινητροδοτεί μόνο μηχανισμούς «γρηγορόσημου». Όπου ζητάνε «μεσιτικά» για να εξυπηρετήσουν σε «λογικούς χρόνους» νόμιμα αιτήματα των πολιτών.
Η εκτεταμένη σπατάλη και η διαφθορά στο δημόσιο δεν προέκυψαν από μόνες τους. Είναι συστημικό αποτέλεσμα ενός πολιτικού και διοικητικού μοντέλου που χρεοκόπησε. Ενός μοντέλου που έχει πέντε βασικά χαρακτηριστικά:
* Υπέρ-συγκέντρωση εξουσιών στην κορυφή.
* Διασπορά αρμοδιοτήτων στη βάση.
* Ασυμμετρία αρμοδιοτήτων-πόρων παντού.
* Δημιουργία τεράστιας γραφειοκρατίας ανάμεσα στις «ασώματες κεφαλές» της υπέρ-συγκεντρωτικής κορυφής και στα «ακέφαλα σώματα» της διεσπαρμένης βάσης.
* Έλλειψη ελέγχου παντού, έλλειψη ευθύνης παντού.
Η σύγχρονη διοίκηση απαιτεί κάτι εντελώς διαφορετικό: Στην κορυφή μικρό, ευέλικτο και – κυρίως – επιτελικό κυβερνητικό σχήμα: Που χαράσσει κατευθύνσεις, μοιράζει εξουσίες, επιμερίζει ευθύνες προς τα κάτω. Και ελέγχει τους από κάτω. Κι όσο κατεβαίνουμε προς τη βάση, τόσο να συμπίπτουν οι εξουσίες με τις αρμοδιότητες. Και οι αρμοδιότητες με τους πόρους. Ώστε να είναι δυνατός ο έλεγχος. Και να ξέρουμε κάθε φορά, τι δεν πήγε καλά και ποιος φταίει. Και να διορθώνεται το λάθος εύκολα και γρήγορα.
Η σύγχρονη διακυβέρνηση απαιτεί αποκέντρωση εξουσιών και συγκέντρωση αρμοδιοτήτων σε όλη την κλίμακα της διοίκησης. Ενώ σήμερα έχουμε ακριβώς το αντίθετο: συγκέντρωση των εξουσιών στην κορυφή και πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων στη βάση.
Χρειαζόμαστε ένα νέο, κοινωνικά φιλελεύθερο μοντέλο διακυβέρνησης. Γιατί το σημερινό μοντέλο της «Μεταπολίτευσης» έχει χρεοκοπήσει συνολικά. Κι όχι μόνο σε ό,τι αφορά τη δημόσια διοίκηση. Έχει χρεοκοπήσει παντού:
* Δεν μπορεί να διαχειριστεί την Ανάπτυξη. Σε καλές εποχές μοιράζει κοινοτικά κονδύλια και επιδοτήσεις. Σε κακές εποχές μοιράζει φορολογικές επιβαρύνσεις και έκτακτα «χαράτσια». Και σε όλες τις εποχές διογκώνει το χρέος, δηλαδή τον δανεισμό μας από τα παιδιά μας.
* Δεν μπορεί να παράγει Ανάπτυξη. Μπορεί να παράγει μόνο ελλείμματα και χρέος.
* Δεν μπορεί να διαχειριστεί τα ελλείμματα. Διότι όσο παίρνει μέτρα περιστολής της δαπάνης, προκαλεί ύφεση, με αποτέλεσμα λιγότερα φορολογικά έσοδα κι ακόμα μεγαλύτερα ελλείμματα.
* Δεν μπορεί να αξιοποιήσει συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Διότι δεν μπορεί να προσελκύσει ξένες επενδύσεις.
* Δεν μπορεί πια ούτε σταθερότητα να προσφέρει στον Έλληνα επιχειρηματία, ιδιαίτερα το μικρομεσαίο. Διότι τι θέλει ο μικρομεσαίος; Θέλει ρευστότητα, επίλυση του ασφαλιστικού, σταθερό φορολογικό σύστημα χωρίς αιφνιδιασμούς, και θετική ψυχολογία.
* Δεν μπορεί ούτε τη στοιχειώδη ασφάλεια να δώσει στον επιχειρηματία. Διότι αυτή τη στιγμή το εμπορικό κέντρο βρίσκεται καθημερινά στο έλεος κάθε ολιγομελούς ομάδας που κάνει την «επαναστατική γυμναστική της» και αναστατώνει τα πάντα. Κι όταν δεν υπάρχει «διαμαρτυρία» που κλείνει το εμπορικό κέντρο, υπάρχει το παραεμπόριο. Και παραεμπόριο σημαίνει αθέμιτος ανταγωνισμός. Ούτε απ’ αυτά τα στοιχειώδη δεν μπορεί να προστατέψει το κράτος.
Ολόκληρο το κοινωνικό μοντέλο της μεταπολίτευσης χρεοκόπησε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Όχι μόνο στην Πολιτική, όχι μόνο στην Οικονομία. Χρεοκόπησε παντού: Αυτά που βλέπουμε ως μεμονωμένα συμπτώματα κρίσης, αυτά που αναπνέουμε ως μολυσμένο αέρα παρακμής, σηματοδοτούν μια κρίση υποδείγματος. Μια γενικευμένη κρίση. Της Ελληνικής οικονομίας, της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ελληνικής Κοινωνίας. Αυτή την κρίση πρέπει να αντιμετωπίσουμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Χρειαζόμαστε, μ’ άλλα λόγια, «Αλλαγή μοντέλου». «Αλλαγή Υποδείγματος»!
Η Διαφθορά είναι ο αδύνατος κρίκος του υποδείγματος που έχει χρεοκοπήσει, ενός συστήματος που ήδη καταρρέει. Από κάπου πρέπει να αρχίσουμε για να αντιστρέψουμε τα εκφυλιστικά της συμπτώματα. Η Διαφθορά είναι μια καλή αφετηρία.
