Πέμπτη 25 Μαρτίου 2010

Πώς είδαν οι ξένοι την Ελληνική Επανάσταση

Γράφει ο Αθανάσιος Δέμος

Είναι γνωστό ότι όλα τα κράτη της Ευρώπης την εποχή εκείνη τελούσαν «υπό την σκιάν της Ιεράς Συμμαχίας». Σκοπός της «Ιεράς Συμμαχίας» ήταν η πάταξη κάθε φιλελεύθερης κίνησης στην Ευρώπη. Οι υποταγμένοι λαοί, όπως οι Έλληνες, δεν έπρεπε σε καμία περίπτωση να επαναστατήσουν ζητώντας την ελευθερία τους. Οι άλλοι λαοί που είχαν απολυταρχικές και δικτατορικές κυβερνήσεις, δεν έπρεπε σε καμία περίπτωση να ζητήσουν δημοκρατικές ελευθερίες κ.λπ. Εάν κάποιος λαός έδειχνε τέτοιες διαθέσεις, έτρεχαν όλοι να συνδράμουν, για να καταπνίξουν την επανάσταση σε οποιαδήποτε χώρα και αν συνέβαινε αυτή.
Όμως, η Κοινή Γνώμη, οι λαοί της Ευρώπης συγκινήθηκαν από τα πρώτα μηνύματα που έφθασαν από την Ελλάδα. Και αυτό γιατί γρήγορα αντιλήφτηκαν ότι οι Έλληνες δεν είχαν ξεσηκωθεί εναντίον ενός νόμιμου κυριάρχου, αλλά προσπαθούσαν να αποτινάξουν έναν επαχθέστατο ξενικό ζυγό. Μαζί με τον λαό πήραν θέση υπέρ των Ελλήνων μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες, όπως Βίκτωρ Ουγκώ, ο Σατομπριάν, ο Λόρδος Βύρων και άλλοι...
Η στάση της Κοινής Γνώμης άρχισε σιγά-σιγά να επηρεάζει και τις κυβερνήσεις. Ήδη από τον Ιούλιο του 1821 η Πρωσική Κυβέρνηση σε υπόμνημά της υποστήριξε τα ελληνικά δίκαια: «Η ελληνική επανάσταση είναι αποτέλεσμα των καταπιέσεων της Πύλης και έλαβε απλώς αφορμή για να εκραγεί από την επίδραση του επαναστατικού κύματος στην Ευρώπη. Η αρχή και η δύναμη της επανάστασης βρίσκονται σ’ αυτό το έθνος των Ελλήνων, που καταστάθηκαν ικανοί να εξεγερθούν χάρη στην παρακμή και αδυναμία των Τούρκων και στις ωμότητές τους και γι’ αυτό το ελληνικό ζήτημα μετατράπηκε σε ζήτημα φιλανθρωπίας, ακόμη και στην κοινή γνώμη της Ευρώπης, την οποία δέχονται όλοι οι φίλοι της νόμιμης τάξεως του Χριστιανισμού και της δικαιοσύνης. Η ελληνική επανάσταση δεν έχει τίποτε το κοινό με τα κινήματα της Νεάπολης, της Σαρδηνίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, εκτός ίσως από την αφορμή της έκρηξης. Οι Έλληνες δεν είναι αντάρτες εναντίον νόμιμης εξουσίας, ούτε είναι άνθρωποι που διακινδυνεύουν για ένα κομμάτι χαρτί όλα τα πλεονεκτήματα της κοινωνικής τάξης. Εκείνο που τους όπλισε είναι τα ευγενικά αισθήματα και οι ευγενέστατοι σκοποί…».
Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Μονρόε στο διάγγελμά του στις 4 Δεκεμβρίου 1822 τονίζει: «Είναι αδύνατο να βλέπει κανένας τις ταλαιπωρίες που περνάει η Ελλάδα, χωρίς να συγκινηθεί βαθύτατα. Το όνομα της Ελλάδας γεμίζει το νου και την καρδιά με τα υψηλότερα και ευγενέστερα αισθήματα. Η εξαιρετική επιτηδειότητα και η λεπτότητα στις τέχνες, η ηρωική ευγένεια στις πράξεις, ο αγνός πατριωτισμός, ο ενθουσιώδης ζήλος και η αφοσίωση προς την ελευθερίαν, ενώνονται με τις αναμνήσεις μας για την Αρχαία Ελλάδα.
Η αφάνεια της χώρας αυτής, σε τόσο πολλούς χρόνους, κάτω από τους σκοτεινούς χρόνους, κάτω από σκοτεινό ζυγό που την έπνιγε, είχε βαθειά λυπήσει τα γενναιόφρονα πνεύματα των περασμένων καιρών. Ήταν, λοιπόν, μπορεί να πει κανείς, φυσική η νέα εμφάνιση του Λαού, στον αρχικό του χαρακτήρα, αγωνιζομένου διά την ελευθερία του, να ανάψει τον ενθουσιασμό και την συμπάθεια στις Η.Π.Α. Υπάρχει δε ισχυρή ελπίδα, πως ο Λαός αυτός θα ξαναποχτήσει την ελευθερία του και την φυσική ίση θέση του με τα υπόλοιπα έθνη στον κόσμο».
Η Γαλλική Κυβέρνηση, αφ’ ενός μεν ήθελε να είναι συνεπής στο δόγμα της «Ιεράς Συμμαχίας», αφ’ ετέρου δε έβλεπε ότι θα έχανε τα τεράστια οφέλη από τις «Διομολογήσεις», που είχε συμφωνήσει με την Τουρκία σχετικά με το εμπόριο. Γι’ αυτό έβλεπε ότι το συμφέρον της ήταν να μείνουν τα πράγματα, όπως ήταν.
Οι ποιητές, όμως, και γενικά οι πνευματικοί άνθρωποι της Γαλλίας δεν ήθελαν να υποκύψουν στο ρόλο της επίσημης Γαλλίας. Ο Γάλλος δραματικός συγγραφέας Λεμερσιέ ψέγοντας την αδιαφορία των κρατών γράφει:
«Στις πύλες της Ευρώπης υποστηρίζουν τους Τούρκους, τους σφετεριστές της αρχαίας γης των Ελλήνων, δασκάλων μας στον πολιτισμό, στις τέχνες και στη δημόσια αρετή και μιλάνε για τους νόμους της νόμιμης ιδιοκτησίας και απαράγραπτης! Στις πύλες της Ευρώπης μοιράζονται, δημοπρατούν και βιάζουν τις γυναίκες και τις κόρες και μιλάνε για ήθη και ηθική! Στις πύλες της Ευρώπης εγκαταλείπουν στη σφαγή τους ομόθρησκους και μιλάνε για πίστη και κηρύττουν τα θρησκευτικά καθήκοντα! Στις πύλες της Ευρώπης φωνάζει το αίμα, χωριά και πόλεις εξολοθρεύονται και ολάκαιρος πληθυσμός ακρωτηριάζεται, σφαγιάζεται και τα κεφάλια των αποκεφαλισμένων ταριχεύονται, για να προσφερθούν ως τρόπαια στο Σεράι και μιλάνε για τα δικαιώματα του ανθρώπου και για ανθρωπισμό».
Ο Σατωβριάν στην περίφημη «Note sur la Grece» 1825 γράφει: «Όποιες κι αν είναι οι αποφάσεις της πολιτικής, η υπόθεση των Ελλήνων έγινε υπόθεση των λαών. Το αθάνατο όνομα της Σπάρτης και της Αθήνας μοιάζει να έχουν συγκινήσει ολόκληρο τον κόσμο. Σε όλες τις χώρες της Ευρώπης σχηματίστηκαν εταιρείες για την ενίσχυση των Ελλήνων. Η δυστυχία τους και η ανδρεία τους συνέδεσαν όλων τις καρδιές προς την ελευθερία τους. Ευχές και δωρεές τους έρχονται ως και από τις ακτές των Ινδιών, ως και από το βάθος των ερήμων της Αμερικής. Αυτή η αναγνώριση ακέραιου του ανθρωπίνου γένους επισφραγίζει τη δόξα της Ελλάδας».
Ο Άγγλος Edw Blaquieres, υπήρξε ένας από τους κύριους μεσολαβητές στο θέμα των δανείων που ενίσχυσαν οικονομικά την Ελλάδα στα πρώτα της βήματα.
Το 1825 έγραψε μια ενδιαφέρουσα ιστορία της Επανάστασης, όπου γράφει: «Στο μέλλον, δεν θα υπάρχει πιο δύσκολο έργο για ένα συγγραφέα από την αφήγηση της ιστορίας της Ελληνικής Επανάστασης. Νομίζω περιττό να επαναλάβω ότι είναι αδικία να παραλληλίζεται η υπόθεση αυτή με άλλες ευρωπαϊκές εξεγέρσεις, παρακινημένες από διαφορετικά κίνητρα. Άλλοι έχουν διαπραγματευθεί αυτό το θέμα και έτσι απαλλάσσομαι».
Ο ιστορικός των επαναστατημένων Ελλήνων θα πρέπει ωστόσο να τονίσει, ότι, έπειτα από 4 αιώνες καταδυναστείας και τυραννίας, οι απόγονοι του Λυκούργου και του Σόλωνος, του Πλάτωνος και του Σωκράτους, προσπάθησαν να σπάσουν τον τρομερότερο ζυγό που βάραινε ποτέ την ανθρωπότητα. Οι ηγεμόνες της πολιτισμένης Ευρώπης και οι κυβερνήσεις τους, χρεώστες στον πολιτισμό, τις τέχνες και την φιλολογία των μεγαλοφυών ανδρών της αρχαίας Ελλάδος, κατάφεραν, όχι μόνον να δυσφημήσουν την ηρωική αυτή απόφαση με το επίθετο «επαναστατική», αλλά τόλμησαν ανοικτά να αντιταχθούν για να εμποδίσουν την επιτυχία.
Θα πρέπει ακόμα να θυμίσει, πως σ’ αυτόν τον αιώνα, που θέλει να χαρακτηρίζεται σαν φιλάνθρωπος και θρησκευτικός, αφέθηκαν για κάμποσα χρόνια 3 εκατομμύρια χριστιανών να μάχονται μόνοι εναντίον όλης της οθωμανικής δύναμης, πώς τα έθνη έμειναν αμέτοχοι θεατές σε μια μάχη τόσο άνιση, την ώρα που χιλιάδες αδέλφια τους βασανίζονταν και θανατώνονταν με τον χειρότερο τρόπο και πώς μόνο χάρη στη Θεία Πρόνοια δεν χάθηκε ολόκληρος ο ελληνικός λαός από το πρόσωπο της γης.
Ο Λουδοβίκος της Βαυαρίας το 1821 εμψυχώνει τους Έλληνες με το ποίημά του «Προς τους Έλληνας»:
«Έλληνες, ίδετε, τα δάκρυα της μητρός υμών.
Ίδετε αυτήν ωχράν και πάσχουσαν να κράξη προς υμάς:
Εμπρός εις τον αγώνα Έλληνες πλέξατε στεφάνους δάφνης.
Εις τον Ουράνιον έχετε πίστιν. Εν τω θορύβω της μάχης
επικαλείσθε την δεξιάν Αυτού.
Αύτη ως κόνιν διασκεδάσει τον υπερόπτην πολέμιον».
Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Μονρόε σε νέο διάγγελμά του μετά από ένα χρόνο, στις 2 Δεκεμβρίου 1823, αναφέρεται πάλι στην Ελληνική Επανάσταση: «Από πολύν καιρόν βαθειά ελπίδα διατρέφεται, που στηρίζεται επάνω στον ηρωικό αγώνα των Ελλήνων, πως αυτοί θα βγουν νικητές στον αγώνα τους και πως θα αναλάβουν την ισότιμη θέση που τους αξίζει ανάμεσα στα έθνη της γης. Πιστεύεται πως όλος ο πολιτισμένος κόσμος ενδιαφέρεται βαθειά για την ευημερία τους. Αν και κανένα κράτος δεν κηρύχτηκε ευνοϊκό υπέρ αυτών, εν τούτοις, κατά τις πληροφορίες μας, κανένας δεν ενήργησε και εναντίον τους.
Ο αγώνας τους και το όνομά τους τους προστατεύει από κινδύνους, οι οποίοι προ πολλού θα μπορούσαν να συντρίψουν οποιονδήποτε άλλο Λαό. Οι συνηθισμένοι συμφεροντολογικοί και κατακτητικοί υπολογισμοί, που επηρεάζουν τόσο πολύ τις διεθνείς συναλλαγές, φαίνεται πως δεν εξασκούν καμιά επιρροή επάνω σ’ αυτούς. Από τις πληροφορίες, που περιέπεσαν στην αντίληψη της Αμερικανικής Κυβερνήσεως, υπάρχει βάσιμος λόγος να πιστεύει πως οι εχθροί τους έχουν πλέον διά παντός χάσει κάθε εξουσία επάνω τους και πως η Ελλάδα θα γίνει και πάλι ανεξάρτητο Κράτος…».
Ο γερουσιαστής Τζωρτζ Ουέμπστερ εζήτησε από το Κογκρέσσο να διοριστεί ένας διπλωματικός υπάλληλος στην Ελλάδα. Από την ομιλία του διακρίνεται ο έντονος φιλελληνισμός του: «Και αυτό το κτίριο στο οποίον είμαστε συναθροισμένοι, αυτοί οι συμμετρικοί κίονες, αυτή η διακόσμηση, η αρχιτεκτονική, τα πάντα, μας υπενθυμίζουν ότι υπήρχε η Ελλάδα και ότι τόσο εμείς, όσο και η λοιπή ανθρωπότητα, είμαστε σε μεγάλο βαθμό οφειλέτες της…
Ό,τι, λοιπόν, έχω να ειπώ για την Ελλάδα, αφορά την νεότερη, όχι την αρχαία. Την ζωντανή, όχι την πεθαμένη. Αφορά αυτήν, όχι όπως υπάρχει στην Ιστορία θριαμβεύουσα κατά τους χρόνους της τυραννίας και της αμάθειας, αλλά όπως είναι έτσι σήμερα και πολεμάει, με τρομερή ανισότητα όρων, για την ύπαρξή της και για τα κοινά βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν μπορώ να σας ειπώ, εάν οι Έλληνες θα επιτύχουν, γιατί αυτό είναι θέλημα του Θεού, αλλά όσον αφορά εμένα, εάν επρόκειτο αύριο να ακούσω ότι απέτυχαν, ότι η τελευταία τους φάλαγγα πέρασε από το στόμα του τούρκικου μαχαιριού, πως η φωτιά έκανε στάχτη την τελευταία τους πόλη και πως τίποτε δεν απομένει στη χώρα που βρισκότανε κάποτε η Ελλάδα, παρά μια μεγάλη απέραντη έρημος, θα μείνω τουλάχιστον ικανοποιημένος ότι σας παρεκάλεσα, όπως, στο όνομα επτά εκατομμυρίων ελευθέρων πολιτών, τους δώσετε τουλάχιστον την χαρά μιας φιλικής φωνής…».
Ο υπουργός Γεωργίας Bancraft στις 4 Ιουλίου 1821, επέτειο της Ανεξαρτησίας των Η.Π.Α., έγραψε στο ημερολόγιό του: «Ευχήθηκα – στη γη της Αθηνάς, το λίκνο της Τέχνης, της Ποίησης και της Ελευθερίας - που έδωσε τον πολιτισμό στους κατακτητές της την ώρα της παρακμής της, που έφερε την αναγέννηση στην Ευρώπη την ώρα της πτώσης της. Είθε τα τέκνα της να ξαναχτίσουν στη γη της στην εστία της Ελευθερίας.
Ο τωρινός αγώνας των Ελλήνων είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό θέμα για να γίνει αντικείμενο μιας επιπόλαιης συζήτησης ή για να τον θεωρήσουμε έναν κοινό πόλεμο φιλοδοξιών ή συμφερόντων. Πρόκειται για ένα έθνος που ορθώνεται εναντίον της τυραννίας και διεκδικεί τα δικαιώματα του ανθρώπου. Από τα χρόνια του αμερικανικού πολέμου για την ανεξαρτησία, δεν έχει ξαναγίνει καμιά τόσο αγνή και τόσο ένδοξη προσπάθεια σαν αυτή».
Όπως βλέπομε, οι ξένοι βλέπουν την Ελληνική Επανάσταση στην πραγματική της βάση: Ένα έθνος ορθώνεται εναντίον της τυραννίας και διεκδικεί τα δικαιώματα του ανθρώπου. Κάποιοι «Έλληνες» πλάθουν φανταστικές ιστορίες!

http://www.proinoslogos.gr/pn/index.php?module=pagesetter&func=viewpub&tid=13&pid=2861